Chủ Nhật, 9 tháng 9, 2012

Phan Thanh Tâm - Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh, Ông Già và tivi 
Phan Thanh Tâm

“Ông già và Biển cả” của văn hào Ernest Hemingway ấn hành năm 1962 là một người nghèo khổ nhưng không chút buồn nản trước mọi hoàn cảnh; lấy biển khơi làm lẽ sống; còn các ông già ở Mỹ thì sống cô đơn, không phải lo về sinh sống mà lại có một nỗi buồn ray rứt thật khó tả vì các ông thấy sự sống của các ông đã bắt đầu ra đi bằng những bước chậm rãi. Tuy chán đời, nhưng vì thế giới của những năm đầu Thiên niên kỷ III có nhiều chuyện lạ khiến các ông xem TV nhiều hơn. Nhờ vậy, các ông mới nhận thấy có một người bạn chung thủy vẫn luôn luôn ở trong phòng ngủ các ông. Người bạn đó là cái TV.


Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh
Từ đây, cái máy TV không chỉ là bạn mà còn là một người Thầy rất hấp dẫn. Hấp dẫn hơn cả những người tình của các ông khi còn trẻ. Các ông ghiền ông Thầy, ghiền cái máy TV vì nó đã cho các ông biết từng giờ, từng phút các sự việc xảy ra trên khắp thế giới. Các ông tò mò chăng? Không, học hỏi đấy!  Và các phim điện ảnh trên TV là trò giải trí chăng? Nó còn hơn gấp bội lần giải trí, vì đó là những câu chuyện về con người, về những cuộc sống với những tình tiết éo le, phức tạp, khiến các ông đôi khi cười lên như nắc nẻ, hay nhỏ lệ thương đau. Ông Thầy TV đã dạy những bài học thấm thía về tình, tình đời cũng như tình người, chữ thời cổ là nhân tình thế thái, nhất là tình yêu của trai gái.

Đây là những giòng trích trong bài báo ÔNG GIÀ VÀ TIVI của một ông cụ 89 tuổi. Ông cụ này là cố nhà báo Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh. Ông trao cho tôi mẫu bài này hồi mùa hè năm 2009 khi tôi đến San Jose’ ở lại nhà ông hai ngày nhân dịp sinh viên báo chí Vạn Hạnh miền Đông Bắc và một số anh em Việt Nam Thông Tấn Xã cùng tổ chức mừng 60 năm làm báo của ông. Bài báo còn viết, con người học từ cái máy, không phải để bắt chước y hệt mà phải biết sàng lọc, loại bỏ những vu khống, lạm dụng. Ông cụ nhắn nhủ, hãy mở bộ óc ra để thâu vào những tư tưởng tự do trong sáng của thời đại mới, thay vì đóng óc để giữ chặt chủ trương bảo thủ cực đoan đã lỗi thời.

Sinh ở Bắc giang năm 1921, qua đời ngày Chủ Nhật 12 tháng 8 năm nay, hưởng thọ 92 tuổi, nhà báo Sơn Điền thuộc thế hệ già nhất trong làng báo tiếng Việt hải ngoại.  Ông vào nghề nhờ cuốn “A.B.C du Journalisme” rách nát của bậc đàn anh Trần Việt Sơn trao cho từ năm 1948 và viết truyện ngắn dưới bút hiệu Tùng Khanh. Suốt đời sống đạm bạc bắng ngòi bút; bài báo cuối cùng của ông là bài Kinh Động Vũ Trụ  ngày 7/19/12 nói về các nhà Thiên Văn Mỹ đã tạo ra một loại máy khám phá những bí mật của Hoả tinh. Tại sao không an dưỡng với tuổi già mà viết nhiều vậy? Ông nói vì có mối sầu vong quốc. Ông mượn lời nhà văn được gỉải Nobel năm 2000 Cao Hành Kiện để trả lời: viết cho dịu đi những nỗi thống khổ trong lòng. Để theo dõi thời sự, ngoài xem TV, Internet ông còn đọc nhiều loại sách báo ngoại quốc.

Theo nhà báo lão thành, báo mà không có tin tức thì không thể là báo. Tuy báo đọc không thể có tin sốt dẻo, đưa tin nhanh bằng tin chớp nhoáng (breaking news) của CNN, CBS, NBC, ABC... hay Headline News của mấy đài phát thanh; nhưng báo đọc sẽ không thua báo nhìn (TV), báo nghe (Radio) và sẽ không biến mất. Tin nhanh cần; nhưng báo đọc cung cấp nhiều chi tiết làm nổi bật ý nghĩa thực sự của tin. Những chi tiết đó chỉ có thể có với thời gian và với lời bình của các nhà phân tách thời sự. Trong bài Bước Nhỏ, Đường Dài (tháng 8, 1966) viết về nghề mà ông đã cống hiến cả đời, từ lúc ban mai cho đến lúc xế chiều, ông đặc biệt nói đến đạo đức, kỹ cương và tinh thần trách nhiệm nằm trong lương tâm của người ký giả chuyên nghiệp hay nghiệp dư.

Trong bài báo, ông còn cho thấy ước vọng xây dựng ngay tại hải ngoại một nền tảng cho một ngành báo chí hiện đại và lành mạnh cho đất nước Việt Nam trong tương lai, khi chế độ độc tài đảng trị phải nhường bước cho một chế độ tự do dân chủ, tôn trọng nhân quyền. Việc viết báo tiếng Việt ở các nước tự do có cộng đồng người Việt cư ngụ có sứ mạng bảo tồn ngôn ngữ mẹ đẻ và phong phú hóa tiếng Việt bằng việc dịch ra tiếng Việt các từ ngữ mới mỗi ngày một nhiều ở những nước đứng hàng đầu về phát triển truyền thông.  Vẫn theo ông, định luật số một của nghề làm báo là khiêm tốn, ký giả không được coi thường độc giả. Độc giả là người thầy của nghề làm báo.

Nhà báo Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh làm việc cho Việt Nam Thông Tấn Xã, thường được gọi là Việt Tấn Xã (VTX) từ năm 1951 ở Hà Nội; từng làm phóng viên, đặc phái viên; phiên dịch viên Anh, Pháp, phụ trách các bản tin quốc nội, quốc tế; tu nghiệp, thực tập tại thông tấn Kyoto, thông tấn Jiji, nhật báo Mainichi, nhật báo Asahi; mê say các môn Vật lý, Không gian, Vũ trụ nên ngoài việc viết bình luận về thời cuộc, ông còn viết về các đề tài khoa học. Thông thạo Anh, Pháp và Nhật, cộng tác với các báo Thần Chung, Đuốc Nhà Nam, Dân Chủ Mới, Saigon Mới, Tiếng Chuông, Trắng Đen, Quyết Tiến, Hoà Bình, Độc lâp…; dịch thuật tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung, Nghê Khuông, Gia Cát Thanh Vân từ nguyên chữ Hán cho các báo Việt Ngữ ở Saigon.

    Một nhà báo quí hiếm

Năm 1965  ông được cử làm Tổng Thư Ký Việt Tấn Xã, chịu trách nhiệm ba ấn bản Anh, Pháp, Việt, điều hành hàng trăm nhân viên; cơ quan này có tổ chức như một Tổng Nha tự trị, nhưng ông vẫn có cung cách một nhà báo. Việt Tấn Xã sinh hoạt như một toà soạn, coi nhau như anh em một nhà; ai cũng kính trọng quí mến ông, gọi ông bằng Anh. Sau 1975, ông bị đi tù 12 năm ở Gia Trung Pleiku, cùng với nhiều nhà văn, nhà báo, nhà thơ khác. Thời gian bị giam cầm, ông “bao giờ cũng là tấm gương sáng hiểu biết, bình tĩnh, hòa nhã”. Tháng 2/1992, ông bà sang Mỹ đoàn tụ với các con ở San Jose’, lúc đó đã hơn thất thập, ông không dừng bút mà tiếp tục viết cho mục Trước Thời Cuộc cho đến khi hết ngồi viết nổi. Người bạn đời mất trước ông bảy năm.

Trong cuốn “Tâm Pháp Khí Công”, xuất bản mùa thu năm 2009 mà ông là tác giả, nhà bình luận thời cuộc cho biết nhờ tập luyện như những điều viết trong sách, tinh thần và thể xác ông còn kháng kiện, làm việc bình thường 6, 7 tiếng đồng hồ một ngày, trừ chủ nhật, “tôi chỉ làm có 4 tiếng”. Trong cuốn sách này, ông còn kể lại hồi trẻ ông cũng có học võ Thiếu Lâm; thời gian ở Nhật học “Kiếm đạo”, (Kendo), tìm hiểu về Nhu đạo, Thiền, nghiên cứu về Yoga, Hiệp khí đạo (Aikido) của Nhật và Thái Cực Đạo của Đại Hàn. Ngoài ra, ông còn có để ý đến nhiều phương pháp luyện công, luyện khí bắt nguồn từ sự khai sáng của Đạt Ma Tổ Sư ở chùa Thiếu Lâm, liên quan tới Phật pháp.

“Vô Tư, Trung Thực, Tôn Trọng Độc Giả; chúng tôi đưa tin, độc giả phán xét”. Đó là những lời trong bài góp ý với Đại Hội truyền thông hải ngoại hồi tháng 4 năm 2003 tại Cali, của nhà báo lão thành. Ông nói, hai cột trụ của nghề làm báo là kiến thức và đạo đức. Theo ông, học vấn giản dị chỉ là sự tích lũy kinh nghiệm. Trau dồi kiến thức không nhất thiết chỉ ở trường học mọi cấp mà ở trường đời. Nghề báo là môi trường tốt nhất cho sự học hỏi. Hành nghề báo chí phải kiên nhẫn chiụ khó tự học, ngày ngày phải học và học mãi cho tới già. Nghề này là một nghề tự do, không ai đòi hỏi bằng cấp hay giấy phép. Có kiến thức rộng mới có tư duy sâu sắc, luận bàn chín chắn.

Về báo chí và đạo đức, ông cho rằng nó nằm trong những đạo lý thông thường về nhân phẩm và tư cách của con người. Đây là một mảnh đất rất mông lung vì cái đạo đức của tôi có khi không giống cái đạo đức của anh. Tuy nhiên, tất cả tùy thuộc vào chữ Tâm, nơi chứa toàn bộ năng lượng con người. Đó là tinh thần trách nhiệm. Ông kể chuyện Trần Quang Ngọc trong Tiêu Sơn Tráng Sĩ của Khái Hưng, giả làm nhà sư hoạt động chung với nữ hào kiệt tài sắc vẹn toàn Nhị Nương trong thời Mạc Lê. Trai tài, gái sắc tình chiến hữu sâu đậm nhưng vẫn trong sáng. Có người hỏi, Quang Ngọc đáp, “ta nhờ chiếc áo cà sa này để tranh đấu thì không nên làm cho nó nhọ nhem đi”.

Vẫn theo nhà báo này, cái khó nhất của nghề báo bổ là dễ mắc sai lầm vì phải chạy đua với đồng nghiệp, cọng thêm với sự hăng say của nghị luận trong tư tưởng. Kỹ thuật truyền tin càng mau lẹ, sai lầm càng dễ mắc. Ông nói, nắng mưa là bệnh của trời, làm sai là bệnh của người thế gian. Vấn đề là có biết nhìn nhận những sai lầm đó để sửa chữa hay không? Cũng trong bài góp ý nói trên, nhà bình luận thời cuộc lão thành còn viết, làng báo chúng ta tuy có những cá nhân độc lập về chính trị nhưng lại có một nền tảng chính trị vững chắc không ai dị nghị, là tự do ngôn luận, tự do báo chí. Chế độ nào bóp nghẹt những tự do đó, chúng ta chống lại.

Năm 1965 nhà báo Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh dạy môn báo chí tại các trường Đại Học Vạn Hạnh và Chính trị kinh doanh Đà lạt. Ra hải ngoại năm 2007 ông cho xuất bản tuyển tập “Những Mùa Xuân Trở Lại” và năm 2009 cuốn “Tâm Pháp Khí Công”.  Cụ Sơn Điền hưởng thọ 92 tuổi, qua đời nhưng không mất, chỉ mờ dần thôi  như câu nói của Đại Tướng Douglas Mac Arthur Old Soldiers never die, They just fade away (Những người lính già không bao giờ chết. Họ chỉ mờ dần đi). Một nhân viên từng làm việc dưới quyền ông và cũng là sinh viên của ông khi nghe tin ông ra đi đã viết Thầy Khánh là một nhân vật quí hiếm trên đời, tôi rất nể phục và kính yêu, nghe tin thầy qua đời thật là buồn.

Phan Thanh Tâm,
Saint Paul  8/12
nguồn:http://www.diendantheky.net/2012/09/phan-thanh-tam-son-ien-nguyen-viet.html?utm_source=BP_recent
==================================================================
Chú ý: Nhấn vào “nhận xét” ở cuối bài để xả stress
          Sẽ xóa những comment nói tục
          Thinhoi001

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Chú ý: Điền vào “nhận xét” ở cuối bài để xả stress
Sẽ xóa những comment không phù hợp
Thinhoi001