Lưu Văn Vịnh - Giới Thiệu Hai Thi hào Cổ điển xứ Syria

Lưu Văn Vịnh - Giới Thiệu Hai Thi hào Cổ điển xứ Syria 

   at 9/15/2013 11:45:00 AM

Lưu Văn Vịnh

Al Mutanabbi

Thi hào Al Mutanabbi, 915- 965, con một người  gánh nước, sống và viết dưới triều đại Hamdanid ở Syria, từng theo học ở Damascus và cũng từng sống với dân du mục Ả Rập, từng ngồi tù vì đám lâu la tôn xưng ông là nhà tiên tri! Sau ra thoát tù ông được trọng dụng ở vùng Aleppo triều vua Sayfu suốt 9 năm, 948- 957. Bất mãn, ông đi Ai Cập, gặp ông vua da đen xuất thân nô lệ, ông lại bỏ đi Baghdad. Ông bị đạo tặc giết chết trên đường chu du tới Babylonia năm 965.

Hậu thế xưng tụng ông là nhà thơ lớn nhất của Ả Rập, một ngòi bút tân cổ điển neoclassist, kết nối cổ với kim, trộn châu ngọc với gạch đá. Thơ ông không được thế giới biết mấy vì ông dùng ngôn ngữ vi tế trác tuyệt chỉ người Ả Rập mới thưởng thức sâu xa được, khi dịch ra ngoại ngữ những tinh hoa ấy bị mất đi rất nhiều. Vài đoạn sau đây chỉ phản ảnh phần nào cái hay của thơ ông :

                        Lời ta ca làm người mù mở mắt
                        lọt vào tai kẻ điếc người câm
                        mặc ai chỉ trích sai lầm
                        như chim vỗ cánh ta nằm qua đêm
                        ..... Ta là chim sáo cho đời
                        nơi nơi im bặt, vang lời ta ca
                        thời gian ghi dấu bút hoa
                        từng dòng ta nhả ngọc ngà vọng âm
                         
                        My songs gave eyes to the blind, ears to the deaf,
                        Set the critics flapping like nightbirds,
                        Set me at rest all night on my bed.
                        .... And desert every voice but mine, for I
                        Am the singing lark, the rest are echo,
                        Time is my scribe and my register
                        It follows me singing the words I drops.

                        H.Howarth and Ibrahim Shukrallah

                        Bạn ta, sa mạc, đêm đen, kỵ mã
                        gươm giáo chiến trường, giấy trắng bút hoa!

                        The desert knows me well, the night, the mounted men
                        The battle and the sword, the paper and the pen!

                        Thơ ông rất đẹp :

                        Sao lóng lánh rọi bừng đôi mắt
                        vì sương mờ tỏa ánh sao lên

                        The radiant stars with beauty strike our eyes
                        Because midst gloom opaque we see them rise

                        Nàng vén màn che, phút biệt ly phủ mặt xanh xao
                        trên má nàng dịu mát
                        hai dòng châu lệ vàng ngọc tuôn trào

                        Nàng buông xõa ba lọn tóc đen dài
                        đêm ấy đen, thêm ba lọn, bốn đêm hao!
                        khi nàng ngửa mặt nhìn vòm trời trăng sáng
                        ta thấy hai vầng, cùng tỏa loáng nguyệt quang

                        She uncovered: pallor veiled her at farewell:
                        No veil’ twas, yet her cheeks it in shade.
                        So seemed they, while tears trickled over them,
                        Gold with a double row of pearls inlaid.

                        She loosed three sable tresses of her hair
                        And thus of night four nights at once she made;
                        But when she lifted to the moon in heaven
                        Her face, two moons together I surveyed.

Áng thơ tuyệt đẹp trên, cực tả nét giai nhân, tương truyền được ngâm nga trong tửu quán, khu ả đào, cả trăm năm nay. Ông hay dùng tiểu đối, ý tứ hàm súc linh hoạt :
                        Tôi chỉ là mũi tên bay trời cao
                        đến lúc rơi, chẳng biết tựa nơi nào!

                        I merely an arrow in the air
                        Which falls back, finding no refuge there

                        Người già kêu than Trời ơi
                        là than thân già yếu chứ không than chán đời
                        When an old man cries “Ugh!” he is not tired
                        Of life, but only tired of feeblesness.

                        Trí não làm người hiền thấy khổ
                        giữa lúc  được sung sướng
                        Kẻ ngu si
                        vui sướng ngay lúc đau thương

                        The sage’s mind still makes him miserable
                        In his most happy fortune, but poor fools
                        Find happiness even in their misery.
                     
Abul Ala al MAARRI   973-1057

Sinh ở Syria, trên con đường lữ hành đi Damascus. Ông là nhà văn, nhà thơ, triết gia, có khuynh hướng bi quan yếm thế vào thời xã hội suy tàn, chính trị rối ren. Thuở nhỏ ông bị bệnh đậu mùa, mù cả hai mắt, nhưng lại có trí nhớ cực tốt. Ông sống nghèo nàn, hay đi giảng thuyết về thơ văn Ả rập, tư tưởng phóng khoáng mà tiêu cực :

                       Bốn phương bốn cột chống trời
                        Hóa công bày vẽ lò Thời lò Không
                        thế gian người ngợm bỏ thùng...

                        The pillars of this earth are four
                        which lend to human life a base
                        God shaped two vessels, Time and Space,
                        The world and all its folk to store.

                        A ! ai sẽ nặn ta, cục đất, vô tri, sỏi đá?
                        thổi linh hồn nhào kết với thịt da
                        hồn xác cả hai cùng lo âu sinh tử
                        Gió ơi gió, hãy lặng im gió dữ
                        Lửa thiêu ơi, hãy tắt, phép lửa ma!

                        Ah, who to me a frame will give
                        As clod or stone insensitive?-
                        For when spirit is joinedd to flesh, the pair
                        Anguish of mortal sickness share,
                        O Wind, be still, if wind thy name,
                        O flame, die out, thou art flame!
         
Abu Ala mất năm 84 tuổi, giữa lúc đang nổi danh, trở nên giầu có nhất vùng , học trò cả 200 người, có ảnh hưởng xã hội vì tuy không tham gia chính sự nhưng ông tự hào là một “đứa con của thời đại” ( I am the son of my time).
                     
(trích HOA CÁT NÓNG xb 2003 Lưu Văn Vịnh- Phóng dịch từ các bản Anh ngữ của R.A. Nicholson, Kritzeck, H.A Gibb)

nguồn:http://www.diendantheky.net/2013/09/luu-van-vinh-gioi-thieu-hai-thi-hao-co.html

=======================================================================