Ben Bland - Những vụ bắt bớ ở Việt Nam cho thấy một tình trạng bất ổn lớn hơn

Written By Hai Hoang Van on Chủ nhật, ngày 26 tháng tám năm 2012 | 8/26/2012 05:26:00 CH

"Con trai tôi vừa gọi bảo rằng, bất kể mưa gió, phải đến ngay ngân hàng rút hết tiền ra", ông nói.

Ngân hàng cho vay đang có vấn đề chính là Ngân hàng Á Châu, một trong những ngân hàng lớn nhất của Việt Nam không thuộc nhà nước.

Nguyên nhân đưa đến cơn hoảng loạn khiến ông Yến và những người gửi tiền khác đến rút hàng trăm triệu đô la từ ACB ra là vì các vụ bắt bớ ông trùm Nguyễn Đức Kiên, người đồng sáng lập ngân hàng và các vụ giam giữ Lý Xuân Hải sau đó, được công bố vào hôm thứ Sáu. Ông Hải là giám đốc điều hành ngân hàng, vì nghi ngờ vi phạm những tội kinh tế chưa được xác định.

Một nhà đầu tư biết về nhân vật này nói, ông Kiên, người cũng là chủ câu lạc bộ bóng đá Hà Nội, là một "nhân vật có thế lực mạnh mẽ ở phía sau" Nhiều người ở Việt Nam đã liên kết sự sụp đổ bất ngờ của ông Kiên vào cuộc đấu tranh quyền lực giữa Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, và đối thủ của ông, vốn đã gia tăng căng thẳng hơn khi nền kinh tế bị xấu đi.

Đây là diễn biến mới nhất trong một cuộc khủng hoảng ngấm ngầm tăng dần khiến gây lo sợ cho đảng Cộng sản cai trị Việt Nam từ năm 2008 và đã làm tổn hại uy tín của Việt Nam như một trong những thị trường mới nổi nóng bỏng nhất của châu Á.

"Tình huống của ngân hàng ACB cho thấy rõ sự thiếu minh bạch, kém quản trị doanh nghiệp, gian lận, tham nhũng và kinh doanh bất hợp pháp", ông Karolyn Seet, một nhà phân tích ngân hàng của Moody, cơ quan xếp hạng tín dụng ở Singapore cho biết. "Việt Nam đang bị tụt lại đằng sau các nước láng giềng như Thái Lan, Indonesia và Philippines."

Những cơn chấn động về lạm phát kế tiếp đã đã rúng động người tiêu dùng và giới thuê mướn lao động, kiến đưa đến bất bình đẳng xã hội rộng rãi và phá hoại lòng tin vào tiền tệ. Một vận động của ông Dũng muốn tạo nên các nhà vô địch công nghiệp nhà nước đã bị sai lầm, với hai công ty vận tải lớn của nhà nước - Vinashin và Vinalines - bị sụp đổ dưới hàng nhìn tỷ đô la nợ nần.

Theo ngân hàng trung ương, nợ xấu trong ngành ngân hàng đã đạt đến mức "báo động, sau cuộc mở rộng tín dụng lớn gây ra các bong bóng địa ốc và đầu tư.

Phạm Trọng Chất, Phó giám đốc một nhà sản xuất nước mắm ở đảo Phú Quốc, cho biết công ty của ông đã được không thể xoay được một khoản vay vốn 720.000 USD và đã phải cắt giảm một nửa lực lượng lao động toàn thời gian của mình đến 200 người , khi doanh số bán hàng đã giảm 30 phần trăm.

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) chỉ tăng% 4,4 trong nửa đầu năm nay, so với một năm trước đó, hoàn toàn thấp hẳn so với mức 7% của thời kỳ trước khủng hoảng vốn đã từng thu hút một hàng loạt các nhà đầu tư nước ngoài từ Standard Chartered, đã mua lại 15% của ACB, đến cả nhà sản xuất chip Intel của Mỹ.

Các nhà phân tích và giới nội bộ trong đảng cộng sản nói rằng cuộc khủng hoảng không hoàn toàn là vì kinh tế mà còn vì chính trị, các nhà lãnh đạo hàng đầu đã thất bại trong việc thích ứng với thực tế của nền kinh tế thị trường ngày càng toàn cầu hóa của Việt Nam. Nhiều nỗ lực cải cách các công ty quốc doanh lãng phí và cuộc đấu tranh chống đặc quyền đặc lợi đã thất bại.

"Giảm bớt nạn tham nhũng rất khó khăn vì quyền lơi đến các nhóm (lợi ích) có cả các quan chức nhà nước, lãnh đạo tỉnh và các nhà đầu tư ", ông Đặng Hùng Võ, một trong nhiều viên chức cao cấp đã nghỉ hưu kêu gọi phải cải cách hơn nữa theo hướng thị trường.

Khi tăng trưởng kinh tế chậm lại và rối loạn xã hội có vẻ đang gia tăng từ các cuộc va chạm bạo lực vì đất đai đến những đình công bất hợp pháp của giới công nhân, cuộc đấu đá nội bộ ở các cấp thượng tầng của đảng cũng gia tăng.

Phần lớn cơn giận đều hướng về ông Dũng, nhân vật mà một số quan chức chính phủ và đảng cho là người đã tập trung quá nhiều quyền lực vào tay mình và thể hiện sự thiên vị một nhóm nhỏ của các tập đoàn tư nhân và công ty nhà nước.

Sau khi thất bại không lật đổ được Dũng ở cuộc cải tổ năm năm vừa qua của Đảng Cộng sản vào năm 2011, đối thủ Trương Tân Sang của ông, người nắm giữ vai trò chủ tịch có tính nghi lễ, đã chơi thủ đoạn chọc vào mạng sườn thủ tướng bằng cách kêu gọi cải cách kinh tế hơn nữa và đôn đốc vận động chống tham nhũng.

Trong một bài xã luận cay độc công bố hôm thứ Năm, ông Sang cảnh báo rằng Việt Nam đang chịu áp lực vì "doanh nghiệp nhà nước thất bại cùng nạn suy thoái tư tưởng chính trị và đạo đức, lối sống của một số quan chức".

Đầu tháng này, trong một động thái mang tính biểu tượng, đảng giành lấy quyền kiểm soát trực tiếp ban chỉ đạo phòng, chống tham nhũng từ tay thủ tướng và tái lập một bộ phận riêng về các vấn đề nội bộ.

"Khi kinh tế gặp khó khăn và mọi gười đang mất tiền, đảng biết là mình sẽ bị chê trách", một quan chức cao cấp của đảng cho biết.

Tuy nhiên, ông Adam Fforde, một chuyên gia chính trị Việt Nam tại Đại học Victoria của Australia cho biết, cuộc khủng hoảng chính trị không phải chỉ là về một cá nhân ai".

Có một khoảng trống chính trị ở tầng lớp cao nhất và có sự khinh thường giới lãnh đạo rất phổ biến ở Việt Nam. Thật không dễ dàng để xem họ sẽ ra khỏi được tình trạng này như thế nào. "

Bài viết có đóng góp của cộng tác viên Nguyễn Phương Linh tại Hà Nội

Ben Bland - Financial Times

Lê Quốc Tuấn. X-CafeVN chuyển ngữ

nguồn: http://www.tintuchangngay.org/2012/08/ben-bland-nhung-vu-bat-bo-o-viet-nam.html

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Chú ý: Nhấn vào “nhận xét” ở cuối bài để xả stress

          Sẽ xóa những comment nói tục

          Thinhoi001