LÊ MINH KHUÊ – KHI NGƯỜI PHỤ NỮ HÁT RAP 

Được đăng bởi nguyentrongtao vào lúc: 12:30 sáng ngày 26/12/2012 

TRẦN THỊ PHƯƠNG HOA

Nhà văn Lê Minh Khuê

Nhạc Ráp có lịch sử gắn liền với bạo lực, tội phạm. Nhiều trong số các ca sĩ Ráp là những thanh niên đường phố, dùng Ráp để kể những câu chuyện về mặt trái của xã hội hiện đại, về cuộc sống ảm đạm đằng sau vẻ hào nhoáng của chốn thị thành, về những đau khổ, những tâm sự bị kìm nén, nỗi niềm của những kẻ đứng bên lề. Nhà văn Lê Minh Khuê đã lựa chọn phong cách này để kể về một tội ác rung rợn qua truyện ngắn “Ráp Việt”.

Tôi đã đọc Lê Minh Khuê từ lâu lắm rồi, và trong tôi cứ hình dung ra một phụ nữ mặc quần “phăng” màu  tím than, áo cánh chẽn “hồng công” màu trắng hoặc xanh da trời hát một bài ca đầy âm hưởng lãng mạn cách mạng. Vậy mà bây giờ người phụ nữ ấy lại hát nhạc Ráp. Tôi đã nghĩ chị sẽ hợp với một cái đàn ăc coóc đê ông, hào hứng những bài ca vang dội hoặc với một cây ghi ta thủ thỉ tâm tình. Ai mà nghĩ chị lại “kết”  thể loại hoang dã và “bạo lực”, với những câu chuyện “không có cú pháp” xen lẫn những tiếng beat táo bạo. Rồi tôi lại cứ nghĩ miên man, nhà văn nào ở Việt Nam có thể mặc quần soóc thụng, áo T-shirt free-size, mũ lưỡi trai sụp xuống mắt tung hoành sân khấu với những lời lẽ bụi bặm vừa được bưng ở ngoài phố vào.  Ngầu như nhà văn Nguyễn Quang Lập thì tôi cũng chỉ tưởng tượng đến cảnh mặc quần bò đứng trên sân khấu nhận giải thưởng văn chương là cùng.

Các nhà văn nhà thơ, nhà làm nghệ thuật thường gắn bó với một phong cách và trung thành với phong cách đó. Phải có một động lực, một biến cố, một cuộc “bể dâu” nào đó mới có thể khiến nhà văn thay đổi hẳn phong cách của mình. Thường các cuộc cách mạng là biến cố quan trọng gây ra những bước ngoặt trong phong cách sáng tác. Ở Nga thì có Maiakovsky, Gorky, ở Việt Nam thì có Xuân Diệu, Nguyễn Tuân, vân vân. Đây đều là những nhà văn nhà thơ kiêt xuất, với phong cách nào họ cũng chiếm được vị trí đáng nể. Trong thời đại a còng, trước nhà văn Lê Minh Khuê có nhà văn Nguyễn Huy Thiệp đã thay đổi phong cách đột ngột đến sững sờ. Và bây giờ  nhà văn Lê Minh Khuê, người được công luận cho là điềm đạm, nữ tính, đằm thắm, đại khái là chin chắn, bỗng nhiên nổi loạn.

Lê Minh Khuê đã phá cách trong lối đặt câu văn tiếng Việt. Dưới đây là một vài câu văn trong “Ráp Việt” đăng trên trang web của nhà văn Phong Điệp

Đây là câu mở đầu truyện ngắn

Chị Hường chủ nhà nghỉ, một loại nhà nghỉ bình dân bảo Canh đâu rồi sao cái phòng 203 không mở được khóa.

Câu này không có các dấu ngoặc kép vốn dùng để đánh dấu lời nói trực tiếp.

Câu thứ hai có thể  làm điên đầu các nhà ngôn ngữ tiếng Việt.

Canh đi lên cầu thang cúi cái thân hình to béo bảo vệ nghe hỏi vậy rất nghi hoặc bảo phòng đó hôm chủ nhật có hai người thuê trả tiền trước ba ngày nhưng ngay buổi tối thấy trả phòng hỏi người nữ đâu người nam bảo đi ra rồi.

Tác giả sử dụng lối văn nói liền tù tì không chấm phảy, thản nhiên mặc kệ tâm trạng của đọc giả trước một hiện trường án mạng hãi hùng, sởn gai ốc: một cái xác chết đã lên dòi.

Tiếp theo là câu văn mô tả “thân thế” xác chết, khó có thể được các thày cô dạy ngữ pháp  chấp nhận

Nàng là con gái một thợ cắt tóc vốn cựu binh chiến tranh biên giới. Thợ cắt tóc thuộc thành phần cơ bản công nông trúng ủy viên hội đồng nhân dân huyện từ ù lì chân chất vào chân ủy viên họp hành gặp gỡ ông thợ cắt tóc trở nên ma mãnh.

Câu văn trở lại với quy tắc ngữ pháp, chủ ngữ vị ngữ được đặt ngay ngắn hơn khi nói về kẻ sát nhân và động cơ sát nhân (những câu văn này lại có vẻ nghiêm ngắn quá trong giai điệu Ráp đang phiêu, khiến độc giả tự nhiên thấy “quê”):

Sát thủ tên là Cảnh, đang học đại học trên tỉnh. Là cháu nội ông Hùng. Người mà cả quê hương tôn vinh suốt những năm chiến tranh giờ đột nhiên người ta ra rả tên ông! Ngày và đêm.

Cảnh mím môi thỏa mãn và cả liều lĩnh. Bây giờ có bị bắt cũng thoải mái vì việc làm của hắn là để trả thù cho cái việc đem ông hắn ra bờm xơm..

Động cơ giết người này sẽ làm đau đầu các vị quan toà. Không phải vì của cải, không phải vì dục vọng, không phải vì mâu thuẫn cá nhân.

Câu chuyện của nhà văn Lê Minh Khuê làm chúng ta nhớ tới anh sinh viên Raskolnikov dùng búa đập chết bà già trong tiểu thuyết nổi tiếng Tội ác và trừng phạt của Dostoevsky. Một bên là bà già nhăn nheo xấu xí như quả táo tàu, giàu có nhờ cho vay nặng lãi. Một bên là cô gái xinh đẹp hấp dẫn, giàu có nhờ bán mình cho quan chức và chạy dự án nhà nước. Dostoevsky không biện minh cũng chả lên án Raskolnikov mà để cho anh ta tự dằn vặt lương tâm và sống trong dày vò khốn khổ. Lê Minh Khuê thì sốt sắng hơn Dostoevsky nhiều, chị dường như kiêm nhiệm vai trò của nhân chứng, của công tố viên, của luật sư, của bồi thẩm đoàn, và cả… quan toà nữa.

Vậy thì ai hát Ráp? Ngoài nhà văn mượn cấu trúc phi ngữ pháp để kể một câu chuyện về bạo lực, người hát Ráp hẳn còn là các nhân vật trong truyện. Không phải là những thanh niên đường phố xù xì gai góc bặm trợn, không phải những kẻ bên lề xã hội. Người hát Ráp đều có vai vế cả. Một bên là ngôi sao đang lên của thời hiện tại, một cô gái có tên Lan Hương, hấp dẫn và biết sử dụng vẻ sexy của mình đúng nơi đúng chỗ, lại thêm hậu thuẫn đắc lực và sự cổ vũ nhiệt tình của cả một hệ thống, và nhờ thế mà tạo ra của cải. Một bên là hậu duệ của quá khứ vinh quang chưa muốn tắt ngấm, nhưng bất lực trong việc đưa vinh quang trở lại vũ đài, có tên là Cảnh. Nghiễm nhiên ngôi sao đang lên chiếm vị trí khán đài A, để mặc quá khứ vinh quang ngậm ngùi bực bội. Đổ thêm dầu vào lửa, ban nhạc Ráp là cú beat khốc liệt xúi giục Cảnh kết liễu đời Lan Hương trong nhà nghỉ.

Các phương tiện thông tin đại chúng và nhiều nghiên cứu xã hội học ngày nay vẫn cho rằng tình trạng bạo lực và tôi phạm có nhiều nguyên nhân xuất phát từ hình ảnh bạo lực trong phim ảnh, văn học. Ráp mặc dù có quan hệ đến bạo lực nhưng ít có nghiên cứu nào cho thấy Ráp là nguyên nhân bạo lực. Chúng ta ghi nhận thêm phát hiện của Lê Minh Khuê trong vấn đề này.

nguồn:http://nguyentrongtao.info/2012/12/26/le-minh-khue-%E2%80%93-khi-ng%C6%B0%E1%BB%9Di-ph%E1%BB%A5-n%E1%BB%AF-hat-rap/

======================================================================

Chú ý: Nhấn vào “nhận xét” ở cuối bài để xả stress

          Sẽ xóa những comment nói tục

          Thinhoi001