Thứ Sáu, 15 tháng 3, 2013

Vì sao SCIC gửi tiền tiết kiệm? 
Câu chuyện Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) gửi tiết kiệm lên tới 19,6 nghìn tỷ Đồng và thu về khoản thu nhập tài chính lên tới 1568 tỷ Đồng, chiếm tới 40.32% doanh thu của tổng công ty này trong năm 2012 đã gây ra nhiều tranh luận. Trong đó, chủ yếu các ý kiến cho rằng SCIC chưa thực hiện đúng chức năng của mình.

Những ý kiến mạnh mẽ nhất gồm cả phát biểu của Ts. Lê Đăng Doanh. Ts. Doanh cho rằng “trong khi sứ mệnh là hỗ trợ phân bổ, điều tiết vốn ở các doanh nghiệp hỗ trợ nền kinh tế phát triển thì việc đầu tư vào các doanh nghiệp lại rất thấp, thay vào đó lại mang vốn đi gửi tiết kiệm,” và “chẳng lẽ, nền kinh tế này không còn gì có khả năng để đầu tư vốn hay sao? Tôi không nghĩ như thế, vì hiện nay nhiều doanh nghiệp thật sự rất đói vốn, họ cần một sự trợ giúp. Việc SCIC đang thu lại lợi nhuận thông qua kênh ngân hàng cũng có nghĩa thu lợi nhuận từ những doanh nghiệp nhỏ và vừa vay lại vốn của ngân hàng.”

Bà Phạm Chi Lan thì cho rằng “chúng tôi đã thảo luận rất kỹ và đến nay có thể nói cách hoạt động của SCIC bây giờ không đúng với mô hình ban đầu” và “thực tế SCIC không đem lại nhiều lợi ích như chúng ta mong muốn.”  Vì vậy “cần đưa SCIC ra khỏi Bộ Tài chính, buộc nó phải công khai, chịu sự giám sát như công ty niêm yết.”

Còn Ts. Nguyễn Minh Phong thì bình luận “việc làm này không đúng quy định về kinh doanh vốn của Nhà nước. Trong bối cảnh các doanh nghiệp đều đang cần vốn, khát vốn để kinh doanh, Nhà nước giao vốn cho anh quản lý thì anh lại dùng để tiết kiệm, hóa ra anh đã tự mình vẽ nên một cái vòng luẩn quẩn nguy hiểm”. Ông cũng cho rằng nếu “tất cả dòng vốn của SCIC mà đi gửi tiết kiệm thì có lẽ là nên giải tán. Chỉ cần 1 thủ quỹ, 1 kế toán là đủ để thay thế cả một bộ máy cồng kềnh mà SCIC đang có”.

Có phạm luật hay không?

SCIC có phạm luật khi gửi tiết kiệm một số tiền lớn như vậy hay không? Mô hình SCIC được thiết kế theo mô hình của Temasek Holdings của Singapore, nhưng trên thực tế không khác là bao so với mô hình một công ty quản lý quỹ đầu tư thông thường.  Có khác chăng chỉ là trong trường hợp này, SCIC chỉ có một nhà đầu tư duy nhất là nhà nước.

Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của SCIC được quy định tại Điều 3 của Quyết định 151/2005/QĐ-TTg ngày 20 tháng 6 năm 2005, SCIC cũng không được giao bất cứ trách nhiệm xã hội nào. Nhà nước không bắt SCIC phải gánh trách nhiệm tái cơ cấu nền kinh tế, chia sẻ khó khăn với các doanh nghiệp khác, không được gửi tiết kiệm, không được vắt sữa từ “con bò” Vinamilk, phải đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao hay mũi nhọn gì cả.

Việc của SCIC theo Quyết định này, nói một cách đơn giản, là kiếm tiền cho nhà nước. Nó cũng giống như việc các công ty quản lý quỹ phải làm là kiếm tiền cho nhà đầu tư của mình. Không hơn, không kém.

Là một tổ chức quản lý tiền đầu tư và có mục đích duy nhất là kiếm lợi cho nhà đầu tư của mình, SCIC có trách nhiệm xác định đầu tư vào đâu, không đầu tư vào đâu, khi nào thì giải ngân, khi nào thì thoái vốn… Việc này bao gồm một quyết định quan trọng là đầu tư bao nhiêu vào các tài sản sinh lợi cố định (fixed income) như trái phiếu chính phủ, gửi tiền có kỳ hạn, trái phiếu doanh nghiệp…

Khi thị trường trong giai đoạn có rủi ro cao, các quỹ đầu tư (trừ các quỹ đầu tư cơ hội – hedge funds) thường có xu hướng giữ tiền bằng cách bỏ vào fixed income hơn là chịu mạo hiểm đi đầu tư cổ phiếu. Vì thế, câu chuyện SCIC đầu tư bao nhiêu dưới hình thức fixed income, và bao nhiêu dưới hình thức cổ phiếu, là câu chuyện riêng của SCIC. Nhà nước đã đúng khi không trao cho SCIC nhiều thứ trách nhiệm xã hội – cái có thể khiến một doanh nghiệp nhà nước như SCIC trở nên cực kỳ không hiệu quả - mà chỉ tập trung vào có mỗi một việc là kiếm tiền. Vì thế, nhiều luồng dư luận, gồm cả một số ý kiến của các chuyên gia, đã không công bằng khi cố tình khoác cho SCIC nhiều lớp áo trách nhiệm xã hội vô lý.

SCIC có đầu tư nhiều vào fixed income quá hay không? Theo số liệu được báo chí nêu, tính đến hết năm 2012, tổng vốn trong danh mục đầu tư của SCIC theo sổ kế toán khoảng 14.000 tỉ đồng, giá thị trường ước đạt 50.000 tỉ đồng, chênh lệch 36.000 tỉ đồng. Tài sản trong fixed income (dưới dạng tiền gửi tiết kiệm) là 19.600 tỷ Đồng. Như vậy tổng tài sản tính theo giá thị trường là 69,6 nghìn tỷ Đồng, trong đó các khoản nằm trong fixed income là 19,6 nghìn tỷ, chiếm 28,16% - không phải con số thấp, nhưng cũng không phải quá cao. Khó có thể trách SCIC lười nhác vì phần lớn các quỹ đầu tư tư nhân, cả trong nước và nước ngoài hoạt động ở Việt Nam, đều đang trong tình trạng phòng vệ trước rủi ro của thị trường trong nước. Hơn nữa, với SCIC, vì chỉ có một nhà đầu tư duy nhất, và nhà đầu tư này cũng không mấy khoan dung khi bị mất tiền, việc phải phòng vệ thậm chí còn thận trọng hơn các quỹ đầu tư tư nhân cũng là việc  dễ hiểu. (còn tiếp)

* Blog của Tiến sĩ Trần Vinh Dự là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
nguồn:http://www.voatiengviet.com/content/vi-sao-scic-goi-tien-tiet-kiem/1620858.html
======================================================================
Vì sao SCIC gửi tiền tiết kiệm? (phần 2)
Có tư lợi hay không?

Một số ý kiến phê phán SCIC đang hướng vào chuyện SCIC có công tâm hay không? Lãnh đạo của SCIC có tư lợi hay không? Về mặt này lại là một câu chuyện thú vị, và là câu hỏi rất đáng hỏi.

SCIC hiện nay là một công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên. Các thành viên của hội đồng thành viên đều do đích thân Thủ tướng chính phủ bổ nhiệm. Chủ tịch hội đồng thành viên của SCIC chính là Bộ trưởng Bộ Tài chính. Trong hội đồng thành viên còn có hai thứ trưởng đương nhiệm (một của Bộ Tài chính, một của Bộ Kế hoạch và Đầu tư) và nhiều cựu quan chức tại Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Ngân hàng phát triển Việt Nam… trong đó gồm cả những thành viên có kinh nghiệm dày dạn trong lĩnh vực kiểm toán như ông Nguyễn Quốc Huy (15 năm làm kiểm toán).

Với một hội đồng thành viên đông đảo, đa dạng, và chuyên sâu như vậy, việc nhân sự cấp dưới của SCIC qua mặt hội đồng thành viên để tư lợi là việc khó, nếu không muốn nói là rất khó. Điều này lại càng khó trong các khoản đầu tư fixed income. Đơn giản vì các khoản đầu tư này có tỷ suất sinh lợi cố định và được biết ngay từ đầu.

Thế nên việc gửi tiết kiệm lên tới 19,6 nghìn tỷ Đồng và thu về khoản thu nhập tài chính từ việc gửi tiền này chỉ có 1568 tỷ Đồng, tương đương với đúng 8% chẵn, không hơn không kém, khiến nhiều người quan ngại. Lý do là 8% đúng bằng lãi suất cơ bản của năm 2012, thế nhưng lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại trong năm 2012 cao hơn rất nhiều con số này. Không tính các khoản ngân hàng thương mại “chi ngoài” để lách trần lãi suất huy động, mà chỉ tính đúng trần lãi suất huy động, thì mức lãi này đã lên tới trên 10% trong phần lớn thời gian của năm 2012 và chỉ giảm dần về 8% vào cuối năm. Tuy nhiên trên thực tế, tới nay, mặc dù đã giảm rất nhiều, nhưng khách hàng đi gửi tiền có kỳ hạn ở các ngân hàng thương mại vẫn được hưởng lãi suất xấp xỉ 10%.

Rõ ràng, SCIC không có bất cứ trách nhiệm nào phải gửi tiền ở ngân hàng với lãi suất thấp, ít ra là theo nội dung của phạm vi chức năng, nhiệm vụ của SCIC. Vậy tại sao chỉ có 1568 tỷ tiền lãi?  Có thể giải thích là con số 19,6 nghìn tỷ là con số cuối kỳ, còn trong năm số tiền gửi tiết kiệm thật bé hơn nhiều. Nhưng như thế SCIC cần phải công khai các con số tiền gửi và biến động của con số này trong suốt cả năm 2012 để công luận hiểu. Dù sao, việc 1568 tỷ Đồng đúng chính xác bằng 8% của 19,6 nghìn tỷ Đồng cũng là một việc kỳ lạ nếu quả thực số dư tiền gửi có biến động trong kỳ. Nếu không phải do số dư tiền gửi trong kỳ thấp hơn nhiều so với con số 19,6 nghìn tỷ thì SCIC sẽ rất khó giải thích tại sao lãi suất tiền gửi của họ trong năm 2012 lại chỉ có 8%.

Dù sao, việc thẩm định lại con số này cũng là việc hết sức đơn giản. Đơn giản vì gửi tiết kiệm là nghiệp vụ đầu tư đơn giản và minh bạch nhất trong các nghiệp vụ đầu tư. Hội đồng thành viên của SCIC có thể thẩm tra lại con số tiền lãi này xem có đúng nó là kết quả của một quy trình minh bạch và công bằng hay nó là kết quả của hành vi tư lợi.

Vì sao SCIC gửi tiết kiệm?

Việc SCIC lựa chọn cách gửi tiết kiệm thay vì đầu tư có một số ẩn ý quan trọng về và đối với nền kinh tế. Hội đồng thành viên của SCIC toàn bao gồm các quan chức và cựu quan chức cao cấp của chính phủ, bao gồm cả Bộ trưởng Tài chính đương nhiệm, một thứ trưởng Bộ Tài chính đương nhiệm, và một thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đương nhiệm. Sẽ không nói quá khi cho rằng SCIC được lãnh đạo bởi một tập thể có nhiều thông tin nhất, hiểu biết sâu sắc nhất về nền kinh tế, nắm được rõ ràng nhất các xu thế cũng như các chính sách đang và sẽ được ban hành so với hầu như tất cả các doanh nghiệp, dù là doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, hay doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Tập thể SCIC là tập thể có nhiều thông tin nhất, cái gì đang và sẽ diễn ra, và vì thế biết phải làm gì là tốt nhất cho doanh nghiệp của mình.

Vì thế, ẩn ý quan trọng thứ nhất là cách nhìn của các lãnh đạo của chính phủ trong SCIC về nền kinh tế.  Khi SCIC thu hẹp đầu tư cổ phần và phình to đầu tư vào fixed income thì điều đó có nghĩa các vị lãnh đạo này đang nhìn nền kinh tế như một thực thể quá rủi ro và vì vậy cần tìm fixed income với tư cách là một nơi trú ẩn an toàn. Vì thế, khi các lãnh đạo Bộ Tài chính quyết định cho SCIC trú ẩn an toàn vào các khoản tiền gửi tiết kiệm, thì một cách không chính thức, các lãnh đạo này cũng phát đi một thông điệp rằng họ đang nhìn nhận thị trường chứng khoán quá rủi ro.

Ẩn ý quan trọng thứ hai là tác động của việc thay đổi hành vi đầu tư của SCIC đối với thị trường. Rõ ràng, SCIC quản lý một lượng tiền rất lớn. Hội đồng thành viên của SCIC không thể nghĩ một đằng làm một nẻo. Sẽ không có chuyện các vị này nghĩ rằng nền kinh tế đang đầy rủi ro và tốt nhất nên gửi tiết kiệm nhưng khi quyết định ở SCIC thì lại quyết định để SCIC tăng cường đầu tư cổ phiếu. Lý do là hội đồng thành viên của SCIC phải chịu trách nhiệm với chính phủ về hiệu quả của tổ chức này.  Thế nên, thị trường, đặc biệt là các quỹ đầu tư và các nhà đầu tư có thể coi sự thay đổi của SCIC trong chiến lược đầu tư vào fixed income như làm một chỉ dấu tương đối đáng tin cậy về cách nhìn của các lãnh đạo mà không cần phải nghe các lãnh đạo này phát biểu tốt hay xấu về nền kinh tế.

SCIC không thể cưỡng lại được sự thật là mỗi quyết định của họ là một chỉ dấu cho thị trường thấy nhìn nhận của những người điều hành chính phủ về tương lai của nền kinh tế, một sự nhìn nhận thực lòng chứ không phải những lời phát biểu bóng bẩy trên truyền hình. Để một số lượng lớn tài sản ở dạng fixed income rõ ràng cho thấy họ lo ngại về tương lai của nền kinh tế và về sự yếu đuối lâu dài của thị trường chứng khoán. SCIC cũng không thể cưỡng lại được sự thật là thị trường có thể đọc được các chỉ dấu này và vì thế có thể phản ứng theo nó. Khi SCIC trở nên phòng vệ hơn thì không có lý do gì các nhà đầu tư tư nhân (những người chắc chắn là ít thông tin hơn lãnh đạo của SCIC) lại trở nên xông xáo và liều lĩnh hơn.

Và đó là “số phận pháp định” của SCIC. Vai trò “dẫn dắt thị trường” của SCIC cũng là ở chỗ đó. SCIC không thể coi nhẹ vấn đề này khi ra các quyết định đầu tư của mình.

* Blog của Tiến sĩ Trần Vinh Dự là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
nguồn:http://www.voatiengviet.com/content/vi-sao-scic-goi-tien-tiet-kiem-phan-hai/1621716.html
======================================================================
Chú ý: Nhấn vào “nhận xét” ở cuối bài để xả stress
          Sẽ xóa những comment nói tục
          Thinhoi001

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Chú ý: Điền vào “nhận xét” ở cuối bài để xả stress
Sẽ xóa những comment không phù hợp
Thinhoi001