‘Trục châu Á’ có thể làm tổn hại cải cách ở Trung Quốc như thế nào?

21/11/2012 

Hiền Trang chuyển ngữ, CTV Phía Trước
Brian Spegele, WSJ

Chuyến thăm lịch sử của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đến Miến Điện vào hôm thứ Hai vừa qua làm nhiều người hy vọng đây có thể giúp đẩy nhanh tiến trình cải cách chính trị và kinh tế.

Ảnh: Christie’s Images, Ltd

Vậy Hoa Kỳ đóng vai trò như thế nào đối với việc thúc đẩy cải cách chính trị tại quốc gia láng giềng khổng lồ nằm ở phía bắc Miến Điện? Theo một số người Trung Quốc có mối quan hệ thân thiết với các lãnh đạo có ảnh hưởng trong đảng [Cộng sản Trung Quốc], thì họ cho biết rằng tốt nhất là Washington nên tránh xa khỏi vấn đề của Trung Quốc.

Một cuộc lập luận đặc trưng nổi bật đã được bàn thảo trong một bữa cơm trưa cách đây không lâu tại một nhà hàng mang phong cách Mao Trạch Đông gần Bộ Giáo dục ở Bắc Kinh. Trước các món ăn mà Chủ tịch Mao từng ưa thích ăn nhất – thịt lợn om, hoặc ‘hongshaorou’ theo tiếng phổ thông – một phóng viên ngoại quốc ngồi nghe một người trẻ, có mối quan hệ thân thiết trong giới Cộng sản đặt ra ba điều kiện mà Trung Quốc sẽ theo đuổi táo bạo đối với việc cải cách chính trị dưới triều đại của  lãnh đạo mới vừa được ‘bầu’ – ông Tập Cận Bình:

Trước tiên, các lãnh đạo phải ủng hộ việc cải cách. Thứ hai, hoàn cảnh trong nước phải cho phép nó xảy ra. Cuối cùng, Trung Quốc cần có một môi trường quốc tế lành mạnh để cho phép các lãnh đạo tự tin theo đuổi những cải cách mang tính nhạy cảm trên.

Giữa lúc người bạn trẻ này đang nói chuyện, trên tường ảnh của Mao cùng với các nhà cách mạng Chu Ân Lai và Lâm Bưu nhìn thẳng xuống bàn. Chu Ân Lai là người xây dựng các chính sách đối ngoại của Trung Quốc trong thời kỳ của Mao, trong khi Lâm Bưu nắm quân sự và người được chỉ định kế nhiệm trước khi cuộc đảo chính năm 1971 bị thất bại. Cả hai đều nhận thức rõ về các tác động bên ngoài có thể có ảnh hưởng đến nền chính trị trong nước ở Trung Quốc.

Những ngờ vực sâu sắc của Bắc Kinh về “trục châu Á” của chính quyền Obama đã dẫn đến những tiếng nói mới của các tướng diều hâu Trung Quốc trong vài năm qua. Trong khi đó, những nỗ lực của chính quyền [Obama] trong việc tăng cường các mối quan hệ với các nước láng giềng của Trung Quốc như Việt Nam, Nhật Bản và gần đây nhất là Miến Điện, được nhiều người nhìn nhận là một nỗ lực của Washington nhằm bao vây tầm ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.

Các lãnh đạo Đảng [Cộng sản Trung Quốc] nhận thức sâu sắc về lịch sử đất nước của họ, đó là lý do vì sao một số người ở Trung Quốc lập luận rằng sự gây hấn của Hoa Kỳ hoặc các nước khác có thể làm ảnh hưởng và thậm chí đình trệ tiến trình cải cách chính trị trong nội bộ nước này. Câu chuyện của Vương An Thạch, một quan chức gây tranh cãi trong thời gian thuộc nhà Bắc Tống (960-1127 tr.CN), như là một lời nhắc nhở  đối với đảng về những mối nguy hiểm tiềm tàng trong việc thúc đẩy cải cách quá mạnh mẽ.

Vương An Thạch nổi lên trong nửa sau của thế kỷ 11, thời gian mà triều đình lúc bấy đang suy yếu bởi thâm hụt ngân sách và một loạt các vấn đề xã hội khác. Vương An Thạch được nhà Tống [Thần Tông] cử làm Tể tướng, và ông đã đề ra các chính sách cải cách kinh tế, trong đó đẩy mạnh vai trò của nhà nước trong việc quản lý nền kinh tế, bao gồm cả việc điều chỉnh thuế má và cung cấp các khoản vay của trình đình cho nông dân. Những động thái này đã làm phân chia nội bộ lãnh đạo, và cuộc đấu tranh chính trị nội bộ đã làm triều đình suy yếu dần và góp phần cho sự sụp đổ dưới bàn tay của những kẻ xâm lược trong những năm tiếp theo.

Những câu chuyện như vậy là một lời nhắc nhở về lý do tại sao các lãnh đạo đảng ngày nay theo đuổi quá trình cải cách dựa trên các quyết định trong sự đồng thuận [bằng số phiếu], vì lo sợ bị chia rẽ và suy yếu có thể làm cho họ dễ bị nước ngoài xâm nhập. Áp lực từ bên ngoài đã phần nào củng cố nỗi sợ hãi này và làm cho mô hình đồng thuận được vững chắc hơn – và một số nhà phân tích chính trị cho biết rằng đây chính là một rào cản lớn đối với con đường cải cách của Trung Quốc.

Ngày nay, Trung Quốc dần dần nhận thức được môi trường đặc biệt thù địch của nước ngoài. Cùng với “trục châu Á” của Hoa Kỳ, Bắc Kinh phải đối mặt với các vụ tranh chấp lãnh thổ ngày cằng căng thẳng với Nhật Bản ở Biển Hoa Đông cũng như các tranh chấp tương tự với các nước láng giềng như Việt Nam và Philippines ở Biển Đông.

Hàng chục ngàn người Trung Quốc đã tham gia cuộc biểu tình chống Nhật Bản hồi tháng Chín vừa qua, các doanh nghiệp Nhật Bản đã bị tấn công dữ dội và buộc phải đóng cửa và các thương hiệu xe hơi Nhật Bản đã bị đập nát tan tành. Họ kêu gọi Bắc Kinh cần cứng rắn hơn trong các vấn đề liên quan đến Nhật Bản, nhưng các lãnh đạo Trung Quốc có vẻ không lắm mặn mà vì lo ngại có thể gây thiệt hại trong mối quan hệ thương mại quan trọng với Nhật Bản trong những ngày tới.

Sau khi ăn xong bữa cơm trưa, sự kiên nhẫn của Hoa Kỳ phải chăng đã rõ ràng: đảng [Cộng sản Trung Quốc] cần phải cái cách từ từ theo thời gian, nhưng nếu có áp lực mạnh mẽ từ phía Hoa Kỳ hay bất kỳ quốc gia nào khác thì các lãnh đạo đảng sẽ không kịp chuẩn bị để đón nhận các điệu kiện đó.

© Bản tiếng Việt TẠP CHÍ PHÍA TRƯỚC 2012

nguồn:http://phiatruoc.info/truc-chau-a-co-the-lam-ton-hai-cai-cach-o-trung-quoc-nhu-the-nao/

======================================================================

Chú ý: Nhấn vào “nhận xét” ở cuối bài để xả stress

           Sẽ xóa những comment nói tục

           Thinhoi001