Tác giả và tác phẩm : Alberto Ruy Sánchez – người gọi tên ‘chất thơ của tính dục’

Hoàng Anh Lê

‘Khi con người ta làm tình, không đơn giản chỉ là một hành vi xác thịt, mà nó là sự trao đổi, thẩm thấu nội tâm giữa những con người đang yêu và khát khao bày tỏ’. Điều đó tự nhiên, ngọt ngào và thơ ngây như ‘tên của khí trời’, ‘làn da của đất’ và ‘đôi môi của nước’ – tên những tiểu thuyết của Alberto Ruy Sánchez.

Lần đầu tiên tới Việt Nam, nhà văn nổi tiếng người Mexico mang theo hơi thở của vùng đất Mỹ Latin kết hợp với chất Ảrập trong các tác phẩm của mình truyền tới độc giả Việt. “Tên của khí trời”, “Làn da của đất” và “Đôi môi của nước” là ba tác phẩm nằm trong bộ bốn tiểu thuyết của Alberto Ruy Sánchez lấy cảm hứng từ đề tài tình yêu, dục vọng. Dựa trên bốn thành tố cơ bản làm nên thực tại: Không khí, đất, nước và lửa, Alberto tạo tác một thế giới của những khát khao hoan lạc, những cuồng nhiệt ngây thơ, những giấc mơ vô hình nhưng hiện hữu… Tất cả được nuôi dưỡng bằng một mạch văn thấm đẫm chất thơ – thứ văn chương đẹp mà theo dịch giả Trần Tiễn Cao Đăng, nó khiến những ai chạm vào sẽ mở rộng tâm hồn để đến với địa hạt tâm hồn nhân loại.

Nhà văn Alberto Ruy Sánchez (trái) và dịch giả Trần Tiễn Cao Đăng. Ảnh: Hoàng Anh.

Tính dục xuyên suốt chuỗi tác phẩm. Tính dục được kết thành từ những giấc mơ, khát khao vừa thầm kín vừa bộc trực. Nó là khát vọng yêu đương đầy nữ tính, e ấp nhưng không kém phần táo bạo của những người đàn bà trong “Tên của khí trời” – khi mỗi người đều lạc vào hành trình đi kiếm câu trả lời cho những ham muốn bí mật của mình; Nó cũng là những giấc mơ tình ái của đàn ông trong “Đôi môi của nước”, với hẳn một “giáo phái” những người Mộng du, đi tìm tình yêu, tìm người yêu qua nhiều nơi, nhiều thế kỷ, để rồi bắt gặp mình trong nhiều người khác; Hay người đàn bà bí ẩn trong “Làn da của đất”, chỉ chấp nhận cho người đàn ông gần gũi mình nếu mỗi đêm được nghe kể về một khu vườn trong thành phố mà nàng chưa bao giờ biết đến. Thế rồi, trong suốt những đêm huyền hoặc như “Nghìn lẻ một đêm” ấy, người đàn bà lần lượt khám phá ra những cung bậc ham muốn của chính mình.

Alberto Ruy Sánchez chia sẻ về các sáng tác của mình. Ảnh: Hoàng Anh.

Alberto Ruy Sánchez chia sẻ, ông tin rằng cuộc sống vốn được tạo ra từ những khao khát và đam mê. Nó khiến chúng ta trở thành người nào đó, sống với ai đó, có hay không một điều gì đó. Bởi vậy, dẫu vô hình nhưng chúng tồn tại. Và những giấc mơ chính là để đặt tên cho những khát khao của con người. Trong chuỗi tác phẩm của Alberto Ruy Sánchez vì thế có vô số giấc mơ. Nhà văn tiết lộ, tác phẩm của ông giống như một cuốn sách tư liệu, ở đó chứa giấc mơ của hơn 100 người phụ nữ khác nhau mà Alberto đã phỏng vấn trực tiếp trong cuộc sống, và đó cũng là sự cộng hưởng những nhịp đập trái tim của họ.
Nói về sức sống tác phẩm của mình, Alberto Ruy Sánchez cho biết, khi cuốn sách được xuất bản tại Mexico và nhiều nước khác, có những email từ người lạ gửi tới cho ông. Họ nói rằng họ cũng có những giấc mơ tương tự. Có người nói, cuối cùng họ đã tìm được ngôn từ để nói với người mình yêu. Có người muốn khắc lên da thịt những hình xăm giống như hình ảnh minh họa trên các cuốn sách. Bởi, những gì Alberto Ruy Sánchez viết, dù là đề tài tính dục, đã chạm đến phần tự nhiên nhất của con người – cái mà bình thường người ta vừa vụng trộm khám phá, vừa muốn thổ lộ ra ngoài nhưng chưa tìm được cách để thể hiện hay diễn đạt.

Bìa ba cuốn sách của Alberto Ruy Sánchez được xuất bản tại Việt Nam.

Những câu chuyện mà Alberto kể, diễn ra ở một quảng trường, một góc phố hay mọi kẽ ngách của thành phố cảng Mogador vừa thực vừa ảo. Mogador là tên cổ của thành phố Essaouira, nằm trên bờ biển phía tây của Marốc, một mê cung được bao bọc bởi những “bức tường trắng ẩn mật”, có phố chợ, nhà thổ, có những khu vườn bí ẩn để ươm giấu bí mật. Mogador cũng là thế giới tưởng tượng với những mê lộ của tình ái, ở đó, dục vọng rên rỉ và hân hoan – như hàng nghìn tiếng dế đồng vọng cất lên từ một hòn đảo trong đêm thanh vắng, mà như Alberto nói, trong thơ ca, âm thanh của loài vật đôi khi phản chiếu tâm hồn của con người.
Dịch giả Trần Tiễn Cao Đăng – người đầu tiên của Việt Nam đọc Alberto Ruy Sánchez, cũng là người chuyển ngữ cuốn “Tên của khí trời” sang tiếng Việt – gọi Alberto là “người lữ hành không ngừng nghỉ” trong hành trình đi tìm cái đẹp (mượn cách người ta vẫn thường dành gọi nhà thơ Nhật Kawabata). Cũng theo Trần Tiễn Cao Đăng, với các tác phẩm của mình, Alberto Ruy Sánchez đã làm một hành vi đẹp và mạnh mẽ, kéo chất thơ của tính dục về với đời sống. Dịch giả khẳng định, “hữu xạ tự nhiên hương”, không có lý gì thứ văn chương đẹp đẽ của Alberto Ruy Sánchez lại không đến và ở lại trong lòng độc giả Việt, bằng cách này hay cách khác.
Buổi giao lưu với nhà văn Alberto Ruy Sánchez, đồng thời giới thiệu ba cuốn sách đã được dịch ra tiếng Việt của ông diễn ra chiều 28/5 tại 36 Điện Biên Phủ, Hà Nội. Tham dự chương trình có dịch giả Trần Tiễn Cao Đăng, đại sứ Mexico cùng đại sứ các nước Mỹ Latin khác.
——————————————————————————————
Alberto Ruy Sánchez sinh năm 1951, người Mexico, là một nhà văn đa tài và được đánh giá là một trong những người có ảnh hưởng lớn nhất với văn học Mỹ Latin đương đại. Ông đã nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Jussieu, Paris. Kể từ năm 1988, ông là Tổng biên tập và là người sáng lập ra tạp chí Nghệ thuật hàng đầu Mỹ Latin: Nghệ thuật Mexico. Tháng 2/2000, ông được Chính phủ Pháp trao tặng Huân chương Văn học Nghệ thuật.
Cho đến nay, Alberto Ruy Sánchez đã viết 7 cuốn tiểu thuyết, 4 tập truyện ngắn, một tập thơ và hàng chục tiểu luận. Ông cũng có nhiều bài viết đăng tải trên các tạp chí học thuật và được nhiều nhà văn nổi tiếng thế giới ca ngợi. Tác phẩm của ông được Công ty Văn hóa truyền thông Nhã Nam phối hợp xuất bản tại Việt Nam gồm Tên của khí trời, Đôi môi của nước (2009), Làn da của đất (2011).
@EVan

By anle20

(nguồn anle20's blog)