Thích thì rinh dzìa để dzành

Thứ Sáu, 4 tháng 5, 2012

Bùi Công Tự: ĐỪNG ĐỐI THOẠI THEO KIỂU QUAY LƯNG VỚI NHÂN DÂN

Người dân Văn Giang và các tỉnh kéo đến trụ sở thanh tra chính phủ sáng 11.4.2-2012

ĐỪNG ĐỐI THOẠI THEO KIỂU QUAY LƯNG VỚI NHÂN DÂN

BÙI CÔNG TỰ

Sáng 2/5 Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã họp trực tuyến với các bộ ngành và các địa phương về công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại tố cáo. Tại đây, ông Thủ tướng đã phát biểu những nội dung mà nếu làm được như lời ông nói thì dân chẳng còn ai phải khiếu kiện nữa. Bạn đọc có thể đọc những lời phát biểu của Thủ tướng trên các báo ra ngày hôm qua 3/5/2012, tôi miễn ghi lại đây.

Ông Thủ tướng nói như thế, nhưng cũng trong hội nghị này một trong những thuộc cấp của ông là ông Nguyễn Khắc Hào (PCT UBND tỉnh Hưng Yên) thì lại dối trá một cách trắng trợn, đến nỗi nhà văn Nguyễn Quang Lập phải hạ bút:

“Đạo làm quan thời này đã phá hỏng tâm hồn nhà thơ, nhà giáo của ông mất rồi, chỉ còn thứ ngôn ngữ té re như trôn trẻ, kinh lắm ối ông Hào ôi!” (trích Quê Choa Blog).

Liên quan đến hội nghị trực tuyến nói trên tôi có mấy nhận xét thế này:

Sở dĩ việc tiếp dân giải quyết khiếu kiện, tố cáo của dân kém hiệu quả là vì các cán bộ nhà nước thường đối thoại theo kiểu quay lưng lại nhân dân. Phía chính quyền luôn luôn khăng khăng là mình đúng, coi nhân dân là ngoan cố, quá khích, kém hiểu biết, nhìn dân bằng con mắt lạnh nhạt, thậm chí coi dân là thù địch.

Thực ra về mặt bằng cấp người dân có thể không bằng các quan chức. Nhưng không phải người dân không hiểu pháp luật, không biết lẽ phải. Thậm chí nhiều người dân “trình” còn đáng bậc thầy một số cán bộ.

Các cuộc đối thoại thường không thành công vì không có sự tin cậy lẫn nhau giữa chính quyền và nhân dân. “Người nhà nước” thường không chịu lắng nghe dân nói, có khi thiếu lễ độ với dân như đang họp thì bỏ ra ngoài, để dân nói dân nghe.

Trong các cuộc đối thoại với tập thể nhân dân thì đại diện chính quyền thường là cấp phó nên không có quyền “quyết”, không dám thỏa thuận với dân. Đại diện các đoàn thể như Mặt trận, Hội nông dân, … thì quan điểm là ủng hộ chính quyền, không dám bảo vệ nhân dân nhưng cũng không dám “thẳng thừng” với nhân dân nên cứ phát biểu lằng nhằng chẳng có giá trị gì. Biên bản các cuộc đối thoại thường ghi chép thiếu trung thực, có lợi cho chính quyền, bất lợi cho người dân.

Người dân thường ở vào thế yếu, đã phải đi khiếu kiện là không còn con đường nào khác nhưng nhiều nơi xã hội còn vô cảm với họ.

Từ chuyện đối thoại không thành công nên đã dẫn đến các vụ cưỡng chế. Nếu trong đối thoại phía chính quyền thường lúng túng thì trong cưỡng chế chính quyền rất chủ động.

Các cuộc cưỡng chế được chuẩn bị như một trận đánh. Cũng sơ đồ, bản đồ; phương án 1, phương án 2; quân chủ lực, quân địa phương; cũng 3 mũi giáp công, đánh chia cắt; cũng súng lớn súng nhỏ, xe cứu thương, cứu hỏa; xe xích xe thùng; cũng dùng đặc tình, thám báo …

Các cuộc cưỡng chế bao giờ chính quyền cũng thắng lợi vẻ vang vì nhờ có súng. Bằng chứng là các vết đạn trên bức tường nhà anh Vươn (đã bị phá nhưng còn ảnh) và tiếng súng vang rền từng tràng dài ở Văn Giang (đã ghi âm trong các clip).

Tóm lại, theo tôi công tác giải quyết khiếu kiện cũng như các cuộc đối thoại với dân chỉ thành công khi những người đại diện chính quyền có lương tâm, có trách nhiệm và có ý thức về công lý. Cần lương tâm để cảm thông với người bị thiệt thòi và có trách nhiệm, có ý thức về công lý để có thể đưa ra các cách giải quyết bảo đảm công bằng, đúng pháp luật.

Còn nếu cứ đối thoại theo kiểu quay lưng lại nhân dân thì nhân dân và chính quyền bao giờ mới bắt tay nhau được?

TP HCM 3/5/2012

Hình ảnh cuộc đối thoại với dân của chính quyền tỉnh Hưng Yên và huyện Văn Giang ngày 12.4.2012: